Nieuwsblad van Castricum – week 42

De Castricumse dichter Daatje heeft met haar gedicht ‘Wikkel mij in servetjes’ de tweede prijs gewonnen. Maandag 17 oktober maakte de jury van de ‘Rob de Vos-prijs 2022’ de drie prijswinnaars bekend.

‘Ik ben heel erg blij.’ Dichter Daatje (Aleid Bos) klinkt nog wat ongelovig, maar haar ogen stralen. Ruim een week geleden bleek ze een van de tien genomineerden uit ruim tweehonderd inzendingen. Dat was al een grote verrassing.

Met een grote glimlach: ‘In september stond ik hier in Castricum op het Smaakmakers Festival met een aantal eigen gedichten. Dat vond ik leuk om te doen én heel spannend. Meestal ben ik er zelf niet bij als iemand een gedicht van mij leest. Ik hoopte dat mensen een paar mooie zinnen zouden vangen om mee naar huis te nemen.’ Dat lukte, want ze kreeg veel enthousiaste reacties en ze besloot mee te doen aan de gedichtenwedstrijd.

‘Dit is de eerste keer dat ik een gedicht instuur voor een landelijke wedstrijd. Het mooie van deze wedstrijd is dat alle inzenders een juryrapport krijgen. Dat vind ik ongelooflijk sympathiek. En ik was nieuwsgierig naar wat de jury zou opmerken en wat ik daarvan kan leren.’

De Rob de Vos-prijs wordt uitgeloofd door Meander. Meander magazine is een podium voor (nog) niet bekende dichters. Aleid Bos is tekstschrijver/redacteur van beroep. Ze herschrijft beleidsrapporten en juridische brieven in toegankelijke tekst. Daarnaast schrijft en publiceert ze gedichten onder de naam Daatje. Haar derde bundel Misschien brengen de scherven nog geluk verscheen in 2020 bij Leporello Uitgevers. Lachend: ‘Nou, laat dan nu dat “misschien” maar even weg!’

Daatjes gedicht en de gedichten van de andere prijswinnaars staan op: https://meandermagazine.nl/2022/10/rob-de-vos-prijs-2022-2/

 

 

Het bestuur van de plaatselijke tennisvereniging haalt nog eens diep adem: ‘Jubileumbraderie met straattennistoernooi. Krijgen we dat op tijd door de gemeentelijke vergunningenmolen?’

Het titelblad van het gemeentelijke beleidsrapport suggereert enige klantgerichtheid. Op een kleurige achtergrond staat in sierlijke krulletters:

‘Evenementenbeleid. De spelregels bij evenementen’

Evenementenbeleid gemeente

Beleidsrapport

Gevolgd door een sprankelende, toegankelijke tekst?
Nou, nee.

De eerste pagina verwelkomt de tennisvereniging met:

Het doel van evenementenbeleid is enerzijds het vastleggen van wat met betrekking tot evenementen in de gemeente [X], in relatie tot de APV en veiligheid, is toegestaan en onder welke voorwaarden. Ofwel het scheppen van een klimaat waarbinnen een zorgvuldige afweging van lusten en lasten bij evenementen plaatsvindt.
Anderzijds het zodanig afstemmen van processen binnen de vergunningverlening zodat deze vergunningverlening zo efficiënt en daarmee zo goedkoop mogelijk, voor zowel aanvrager als verlener kan plaatsvinden.

De secretaris zucht.

De voorzitter zegt: ‘In dit stuk staan de regels waaraan een evenement moet voldoen. Een evenement moet bijvoorbeeld niet onnodig veel overlast geven en veilig zijn voor deelnemers en omwonenden. Daarnaast zet de gemeente zich in om de aanvraag en toekenning van een vergunning efficiënt te laten verlopen; efficiënt voor de aanvrager en efficiënt voor de gemeente. Dat staat er.’

‘Ik bel ze wel even’, zegt de secretaris.

Een gemiste kans voor de ambtenaar. Als alle organisaties met feestplannen eerst de gemeente bellen om uitleg is dat heel inefficiënt. Is de beleidstekst toegankelijk en overzichtelijk, dan maakt de aanvrager meteen zijn afwegingen. De gemeente krijgt dan alleen nog telefoontjes over concrete aanvragen of over ingewikkelde procedures.

3 tips voor de schrijver

1. Wissel van perspectief
Neem de vragen van de lezer als uitgangspunt van de tekst en niet de procedures binnen de gemeente. Bedenk wat een organisator van een evenement moet weten en welke stappen hij in de procedure doorloopt.

2. Schrijf actief
Benoem zo veel mogelijk wie wat doet. Werp geen rookgordijn op van ‘worden’ en ‘kunnen’. Dus: afdeling X behandelt de aanvraag. (Niet: de aanvraag wordt behandeld door het door de gemeente ingerichte loket.) Geef uitleg zoals je dat in een telefoongesprek zou doen.

3. Gebruik concrete taal
Wees kritisch op elke zin: staat er informatie? Wat bedoel je als je schrijft: ‘Het betrof de vertrekpunten en de bandbreedtes die bij de ontwikkeling van het evenementenbeleid als uitgangspunt zouden gaan dienen.’ Kijk steeds of je je tekst kunt verduidelijken met concrete voorbeelden.

Schrijf jij toegankelijke tekst?

Dan haal je een ferme streep door de volgende alinea:

Bij de organisatie van de meeste evenementen zijn veelal verschillende gemeentelijke afdelingen betrokken evenals de politie en de brandweer. Uit het oogpunt van een gecoördineerde aanvraagbehandeling en het al of niet over te gaan tot vergunningverlening is in [onze gemeente] gekozen voor één aanspreekpunt: de afdeling Bestuurs- en Managementondersteuning(BMO). De afdeling is bereikbaar onder …

Met het bestuur van de tennisvereniging in gedachten schrijf je:

Bij de meeste evenementen zijn verschillende afdelingen en diensten betrokken bij de organisatie. Bijvoorbeeld de afdeling Gemeentewerken, afdeling Verkeer en Vervoer en verder de politie en de brandweer.
De afdeling Bestuurs- en Managementondersteuning (BMO) coördineert de aanvragen en de vergunningverlening. Het telefoonnummer van de afdeling is: 0123-547698.

Als je het hele rapport zo aanpakt, scheelt dat de afdeling BMO heel veel telefoontjes.
En de gemeente veel geld.

Ook toegankelijke juridische teksten schrijven?

Vraag nu 3 gratis schrijftips aan.

Bel voor tekstadvies, redactie en schrijfbegeleiding naar APCtekst; expertise in juridische taal.

schrijftips juridische tekst

Moet je een flink dossier doornemen? De meeste juristen doen dat nog steeds het liefst van papier. Dat is niet zo vreemd, want de meeste schrijvende juristen gebruiken de computer als typemachine.

Juridische teksten houden daardoor de opbouw van een papieren document. Heel begrijpelijk dat je steeds de printer weer aanzet of de kopieermachine laat draaien.

Toen de televisie naast de radio kwam, lazen de nieuwslezers nog steeds het nieuws voor, maar nu naast een mooie bos bloemen. Dat effect.

Hoe komen we af van die dikke dossiers en zoemende printers? Door te leren schrijven voor het scherm.

Een digitale schrijver zorgt ervoor dat een tekst prettig van het scherm leest en dat hij gebruikmaakt van de functies van een computer. Voor juristen moet het prettig en logisch worden om processtukken van het scherm te lezen en niet meer van papier. Digitaler schrijven dus. Hoe doe je dat?

7 suggesties voor de digitale jurist

  1. Maak inhoudsopgave en verwijzingen in de tekst aanklikbaar.
  2. Schrijf waar mogelijk volgens het piramide-model: conclusies vooraan.
  3. Begin met een hoofdzin.
  4. Maak eenvoudiger zinsconstructies en zet vaker een punt.
  5. Schrijf actief: wees zuinig met ‘worden’, ‘kunnen’ en ‘zullen’.
  6. Vervang ouderwetse woorden door hedendaags taalgebruik.
  7. Gebruik witregels tussen alinea’s.

Zelf toegankelijker juridische tekst schrijven? Vraag nu 3 gratis tips aan.

Heb je zelf suggesties voor lezersvriendelijke juridische teksten? Ben benieuwd.

Ook juristen moeten reclame maken. Notarissen, fiscalisten, echtscheidingsadvocaten, juridisch adviseurs moeten actief contact zoeken met potentiële klanten.

Juridisch blog als visitekaartje
Met een blog geef je een uitgebreid visitekaartje af, waarin je laat zien welke juridische expertise je in huis hebt en hoe je anderen van dienst bent. Reclame zonder dat het reclame is. Hoe kies je een goede titel voor je juridische blog?

Informatieve titel
Een goede titel van een blog is een informatieve titel. De volgende twee titels zijn niet informatief:
– ‘Woning verkopen? U kunt niet zonder de notaris’
– ‘Zonder letselschadeadvocaat kunt u fluiten naar uw geld’
Deze titels doen het prima op een reclamefolder of als kop van een advertentietekst, maar het zijn geen titels van een blog. Het zijn reclameteksten en geen ‘neutrale’ informatieve titels.

Een vraag werkt goed
Vragen als titel van een blog doen het goed. Ik kwam bijvoorbeeld tegen: ‘Verklaring van erfrecht. Hoe zit het?’. Een andere goede titel was: ‘Waarom ook alweer een samenlevingscontract?’ De lezer krijgt het gevoel dat hij even wordt opgefrist: ik weet het wel, maar hoe zat het ook alweer precies? Een tip als titel werkt ook: ‘Gedagvaard door de VvE? Check het mandaat!’

De lezer van een juridisch blog verwacht informatie over de voor- en nadelen van een samenlevingscontract, uitleg over belastingvoordeel voor een bv of tips voor het tijdig claimen van letselschade. Een goed juridisch blog stelt een relevante vraag en geeft daar antwoord op in duidelijke taal met weinig juridisch jargon.

Wil je ook met gemak toegankelijke juridische teksten schrijven? APCtekst; expertise in juridische taal verzorgt individuele schrijfbegeleiding en workshops toegankelijk juridisch schrijven.

Omkering van het anti-naamwoordstijladvies, daar is Margreet Onrust op uit. Aan het begin van haar presentatie over de naamwoordstijl verklapt ze haar toehoorders in Amersfoort al dat ze een enorme fan is van de naamwoordstijl. Dat was één reden voor haar promotieonderzoek ‘Vermijd de naamwoordstijl! Een onderzoek naar de houdbaarheid van een schrijfadvies.’ De manier waarop de schrijfadviseurs hun adviezen vormgeven was de andere reden.

Lees mijn verslag over de presentatie die Margreet Onrust gaf voor Tekstnet op 13 december 2013.

Margreet Onrust promoveerde op 23 mei 2013. Zij is docent schriftelijke taalbeheersing aan de opleiding Communicatie- en Informatiewetenschappen aan de Vrije Universiteit.

Maakt het uit? ‘Je’ of ‘u’ in een juridisch blog? Niet eens zoveel. Als je heel duidelijk een ‘u’-publiek hebt, schrijf je natuurlijk ‘u’. Maar blogs – ook zakelijke blogs – hebben eerder een persoonlijke toon. Als je publiek divers is, is het lastig kiezen. Wanneer maakt het uit: ‘je’ of ‘u’?

Lees de volgende zinnen eens. Het zijn beginzinnen van vijf verschillende blogartikelen:

‘Jij en je partner hebben nu een tijdje samengewoond.’
‘Het is zover. U gaat uw woning verkopen!’
‘Als u een eigen bedrijf wilt beginnen, dan hebt u een spannende tijd in het verschiet.’
‘Wanneer je als volwassene AWBZ-zorg krijgt, moet je hier een eigen bijdrage over betalen.’
‘Als u iets overkomt, is het belangrijk dat het duidelijk is wat er met uw kinderen moet gebeuren.’

Deze openingszinnen kwam ik tegen op een blogpagina van één juridisch kantoor. ‘Je’ en ‘u’ door elkaar geeft een wankel gevoel. Waar ligt dat aan en hoe kan het beter?

Juiste doelgroep
Je kunt je keuze voor ‘je’ of ‘u’ laten afhangen van de onderwerpen. Er is iets voor te zeggen om ‘je’ te gebruiken als je schrijft over een stel dat samenwoont en een huis gaat kopen. Bij een onderwerp als schenken aan kinderen en kleinkinderen zien veel lezers een een echtpaar met glanzend zilvergrijs haar voor zich, tevreden uitstraling, gekleed in smaakvolle vrijetijdskleding: ‘u’ dus. Alle schrijfgidsjes hameren op doelgroepgericht schrijven. Dat gaat best goed zo.

Specifieke regel vóór algemene regel
De algemene regel ‘schrijf voor je doelgroep’, moet soms wijken voor een specifieke regel. Juristen zijn vertrouwd met ‘specifiek gaat voor algemeen’: lex specialis derogat lex generalis. In dit geval is de specifieke regel dat je alle tekst op je blog het beste in één stijl kunt schrijven. Waarom?

In de eerste plaats omdat juristen altijd zoeken naar de uitzondering. Een jurist denkt meteen: stel dat ik samenwoon en erover denk om een bedrijf te beginnen. In het ene geval ben ik voor deze notaris een ‘je’ en in het andere geval een ‘u’. Vraag: heeft het verschil een diepere betekenis?

Daarnaast maak je het jezelf als schrijver onnodig lastig als je per onderwerp kiest voor ‘je’ of ‘u’. Bij welke onderwerpen moet je dan overgaan van je naar u? Bij erfenissen en schenkingen? En de eigen bijdrage voor de AWBZ dan? Is dat een ‘je’- of een ‘u’-onderwerp?

Kies bewust
Wil je een evenwichtig juridisch blog? Kies dan bewust voor één stijl. Kies de stijl die past bij je werk, bij je kantoor of bedrijf, bij hoe je mensen en klanten tegemoet treedt. ‘Je’ en ‘u’ door elkaar is voor een blog geen goed idee.

Wil je ook met gemak toegankelijke juridische teksten schrijven? APCtekst; expertise in juridische taal verzorgt individuele schrijfbegeleiding en workshops toegankelijk juridisch schrijven.

In crisistijd moet ook de jurist reclame maken; adverteren in lokale huis-aan-huisbladen of moderner: bloggen. Ik ging op zoek naar voorbeelden van juridische blogs en was snel onder de indruk van een paar notarisblogs met strakke vormgeving, rustige kleuren, overzichtelijk gepresenteerd. Wat wil een hippe jurist nog meer? Dat werd snel duidelijk: betere tekst, want die rammelde aan alle kanten.

Serieuze gesprekspartner
Juridische zaken kunnen knap ingewikkeld zijn. Legt iemand een juridisch probleem in juridische taal uit, dan kunnen niet-juristen die uitleg moeilijk volgen, want die taal is niet voor hen bedoeld. Daarom is een advocaat of een notaris erop gericht om ingewikkelde juridische zaken in eenvoudige taal uit te leggen. Daarbij moet hij – ook in een blog – zijn gesprekspartner wel serieus nemen.

In dit notarisblog ging dat mis:

‘Eindelijk, je bent klaar met studeren en gaat dan nu eindelijk echt stappen maken in je leven. Je gaat een grotemensenbaan zoeken.’

‘Wat ben je groot geworden!’ Dat gevoel. Je bent tien jaar oud en zakt door de grond wanneer je oom dat op een familiefeestje door de kamer schalt. Het woord ‘grotemensenbaan’ is de voornaamste boosdoener, maar het stukje ‘eindelijk echt stappen maken’ doet daar niet echt voor onder. Twee keer ‘eindelijk’ is bovendien in geen enkele tekst mooi en geeft de lezer hier het gevoel dat hij het allemaal best wat vlotter had kunnen aanpakken.

Inhoudelijke zinnen
De lezer van een notarisblog of een advocatenblog is geen toevallige passant, maar iemand die op zoek is naar notariële of andere juridische informatie. Die informatie moet snel komen, want de internetlezer is vluchtig. Daarom haakt de lezer ook bij de volgende zin snel af:

‘Een testament is iets waar je doorgaans niet te vaak over nadenkt. Daarom komt het regelmatig voor dat mensen vergeten wat er ook alweer in stond.’

Wat is er met deze zinnen aan de hand? Er staat eigenlijk niks belangwekkends in. Het zijn zinnen die de schrijver nodig heeft om warm te draaien. Elke schrijver heeft zulke zinnen nodig, maar goede schrijvers strepen die zinnen daarna weg. En ook hier wordt de lezer aangesproken als een wat knullig iemand. De tekst is té simpel.

Voer een gesprek
Neem bij het schrijven van een juridisch blog daarom iemand in gedachten die tegenover een notaris of juridisch adviseur zit. Voer in gedachten een gesprek met deze cliënt en houd die toon aan als je schrijft. Als het lastig is om de juiste toon te treffen, maak dan eens een geluidsopname als je mondeling uitleg geeft. Met een beetje smartphone is dat niet moeilijk. Gebruik die tekst als basis voor je blog.

Wil je ook met gemak toegankelijke juridische teksten schrijven? APCtekst; expertise in juridische taal verzorgt individuele schrijfbegeleiding en workshops toegankelijk juridisch schrijven.

Hoe komen tekstschrijvers en juristen nader tot elkaar?

Juristen en tekstschrijvers zijn allebei heel talige beestjes. Maar het zijn wel heel verschillende beestjes. De aanwezige tekstschrijvers beaamden dat uit eigen ervaring. Ik bleek de enige tekstschrijver die ook jurist is. Moest ik het voor de juristen opnemen? In elk geval kunnen beide beroepsgroepen met de tips van Wouter de Koning aan de slag.

Lees mijn verslag van de Tekstnetworkshop Juridische teksten.

expertise in juridische taal